2ο Διεθνές Συνέδριο Ποντιακών Ερευνών

Δελτίο Τύπου
Με εξαιρετική επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου Ποντιακών Ερευνών που διεξήχθη στη Δράμα στις 27-29 Σεπτεμβρίου 2008, στο συνεδριακό κέντρο της νομαρχίας Δράμας στην Αίθουσα «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Το Συνέδριο συνδιοργάνωσαν ο Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα, η Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης, η Μέριμνα Ποντίων Κυριών και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας. Τη διοργάνωση στήριξαν με χορηγίες το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, η Ιερά Μητρόπολη Δράμας και η Τ.Ε.Δ.Κ νομού Δράμας.
Τα Διεθνή Συνέδρια Ποντιακών Ερευνών σκοπό έχουν να ανακοινώνονται τα πορίσματα των ερευνών για την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου στα αρχαία, βυζαντινά, οθωμανικά, νεότερα και σύγχρονα χρόνια. Στο 2ο Διεθνές Συνέδριο τιμήθηκε η προσφορά του Sergei Karpov στις ποντιακές μελέτες και η μνήμη του αρχιμουσικού και συνθέτη Οδυσσέα Δημητριάδη, καθώς φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του.
Η εναρκτήρια συνεδρία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου στις 18:30 και ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς των επισήμων. Χαιρετισμό εκ μέρους των τριών Σωματείων που οργάνωσαν το Συνέδριο απηύθυνε στο ακροατήριο ο πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης κ. Κώστας Αποστολίδης. Ακολούθησε η τιμητική αναφορά στο έργο του Sergei Karpov και του Οδυσσέα Δημητριάδη. Πιο συγκεκριμένα ο ιστορικός Νίκος Γιαννόπουλος αναφέρθηκε στο πρόσωπο και το έργο του κοσμήτορα της Ιστορικής Σχολής του πανεπιστήμιου Lomonosov Sergei Karpov. Στη συνέχεια ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Sergei Karpov πήρε το λόγο και παρουσίασε νέες αρχειακές ανακαλύψεις από ντοκουμέντα που αφορούν στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Με το τέλος της διάλεξής του η πρόεδρος της Μέριμνας Ποντίων Κυριών κα Άρτεμις Καρανίκα-Κούμα επέδωσε στον καθηγητή την τιμητική διάκριση που ήταν μια συλλεκτική πολυτελής κασετίνα με ασημένια αντίγραφα νομισμάτων έξι αυτοκρατόρων της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Στη συνέχεια ο αρχιμουσικός-συνθέτης κ. Παύλος Τσακαλίδης παρουσίασε τη ζωή και το έργο του διάσημου αρχιμουσικού και συνθέτη Οδυσσέα Δημητριάδη παρουσιάζοντας σπάνιο αρχειακό φωτογραφικό και ηχητικό υλικό. Την τιμητική διάκριση στην εγγονή του Οδυσσέα Δημητριάδη κα Λίκα Δημητριάδου, η οποία ήρθε για την τιμητική αυτή εκδήλωση από την Τιφλίδα, επέδωσε ο πρόεδρος του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα κ. Αριστείδης Κυριακίδης. Στη συνέχεια ακολούθησε συναυλία για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Δημητριάδη. Στη συναυλία, στην οποία διευθυντής του καλλιτεχνικού προγράμματος ήταν ο Παύλος Τσακαλίδης, συμμετείχαν η χορωδία του Συλλόγου Καυκασίων «Προμηθέας» Καλαμαριάς και το οργανικό σύνολο δωματίου «Οδυσσέας Δημητριάδης».
Την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου ξεκίνησαν οι αμιγώς επιστημονικές εργασίες του Συνεδρίου. Η πρώτη συνεδρία με προέδρους τους καθηγητές κ. Sergei Karpov και κα Αλκμήνη Σταυρίδου-Ζαφράκα αφορούσε στην αρχαία ιστορία του Πόντου και στα βυζαντινά χρόνια. Για την αρχαία ιστορία ο λέκτορας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης κ. Ηλίας Πετρόπουλος πραγματοποίησε εισήγηση με θέμα: Ζητήματα του αρχαίου ελληνικού αποικισμού του Ευξείνου Πόντου. Στη συνέχεια η αρχαιολόγος κα Ελένη Μεντεσίδου εισηγήθηκε το θέμα: Αμάσεια. Η πρώτη πρωτεύουσα του Πόντου. Στη συνεδρία με τη βυζαντινή θεματική πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω δυο εισηγήσεις: από την κα Ευριδίκη Γεωργαντέλη λέκτορα νομισματολογίας στο πανεπιστήμιο του Birmingham αναπτύχθηκε το θέμα Numismatic considerations of Trebizond’s presence in Anatolia and the Black Sea, 12th – 15th centuries και από τον επίκουρο καθηγητή τουρκολογίας στο πανεπιστήμιου Κύπρου κ. Tom Sinclair το θέμα The city of Bayburt during the Il-Khanid period.
Τη συνεδρία για τα αρχαία και βυζαντινά χρόνια ακολούθησαν δυο συνεδρίες: μια για την ύστερη οθωμανική και μια για τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία του Πόντου. Το Προεδρείο αυτής της συνεδρίας αποτελούνταν από τον καθηγητή κ. Michael Meeker και τον καθηγητή κ. Στάθη Πελαγίδη. Η συνεδρία άνοιξε με την εισήγηση του οθωμανολόγου καθηγητή στο Princeton University κ. Heath Lowry την οποία διάβασε ο κ. Νίκος Μιχαηλίδης, λόγω της απουσίας του καθηγητή Lowry. Η ανακοίνωση του είχε θέμα: Τhe city of Trabzon, ca 1895 και αφορούσε την παρουσίαση εξήντα περίπου ανέκδοτων φωτογραφιών της πόλης της Τραπεζούντας που τραβήχτηκαν με εντολή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄ από τον φωτογραφικό οίκο των Αδελφών Κακουλή. Στη συνέχεια ο υποψήφιος διδάκτορας νεότερης ιστορίας στο πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας κ. Αλέξανδρος Καστρινάκης εισηγήθηκε το θέμα: Catholic and Protestant Missions in late 19th century Pontus, as reported in the Vatican archives and in Italian and American diplomatic sources. Η συνεδρία αυτή έκλεισε με την εισήγηση του κ. Θεοδόση Κυριακίδη, υποψήφιου διδάκτορα νεότερης ιστορίας στο πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας, η οποία είχε θέμα: Υπερόριοι στις σταυροπηγιακές μονές του Πόντου.
Το δεύτερο μέρος αυτής της συνεδρίας συνεχίστηκε με τις ακόλουθες τρεις εισηγήσεις: Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) κ. Richard Hovannisian παρουσίασε το θέμα του με τίτλο: The Armenian Communities of the Pontus prior to 1915. Στη συνέχεια ο διδάκτωρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Α.Π.Θ. κ. Κυριάκος Χατζηκυριακίδης ανέπτυξε το θέμα: Το αμερικανικό ενδιαφέρον για το μεταλλείο «Άργανα» Μ. Ασίας (1908-1923). Η συνεδρία έκλεισε με την εισήγηση του διδάκτορος Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Α.Π.Θ. κ. Ευριπίδη Γεωργανόπουλου με θέμα: Οι αμερικανικές θέσεις για τον ελληνισμό του Πόντου το καλοκαίρι του 1919: τρεις αδημοσίευτες εκθέσεις.
Τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου τρίτη και τελευταία μέρα του Διεθνούς Συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν δυο συνεδρίες και ακούστηκαν ανακοινώσεις για τη σύγχρονη ιστορία, τις εθνικές ταυτότητες, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Το προεδρείο αποτελούσαν οι καθηγητές κ. Richard Hovannisian και κα Άρτεμις Ξανθοπούλου-Κυριακού. Η πρώτη συνεδρία ξεκίνησε με την εισήγηση του ομότιμου καθηγητή κοινωνικής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο του San Diego της Καλιφόρνια κ. Michael Meeker με θέμα: The Question of ethnicity in the Eastern Pontos. Στη συνέχεια ο καθηγητής κοινωνικών επιστημών του πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας κ. Στάθης Πελαγίδης εισηγήθηκε το θέμα με τίτλο: Το έπος των προσφύγων του 1922. Η περίπτωση της μηχανικής καλλιέργειας και του αγροτικού Κτηματολογίου. Η συνεδρία αυτή έκλεισε με την εισήγηση του υποψήφιου διδάκτορα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο του Princeton κ. Νίκου Μιχαηλίδη με θέμα: “Who are we”. Undisciplined Memories. Disputed Identities in the Eastern Black Sea Villages of Trabzon, Turkey.
Η δεύτερη συνεδρία άνοιξε με την εισήγηση της αναπληρώτριας καθηγήτριας του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του πανεπιστημίου Μακεδονίας κας Ευτυχίας Βουτυρά με θέμα: Μετανάστες στην πατρίδα: παλιννοστούντες από την πρώην ΕΣΣΔ ως «εθνικές μειονότητες» στην Ελλάδα. Η συνεδρία έκλεισε με την εισήγηση της λέκτορος Οικιστικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας κας Ελένης Γαβρά με θέμα: Από τη διερεύνηση της παράδοσης στην ανάδειξη του χαρακτήρα του τόπου.
Το συνέδριο έκλεισε η πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής κα Άρτεμις Ξανθοπούλου-Κυριακού η οποία συνόψισε τις εισηγήσεις και κατέληξε με τα πορίσματα που προέκυψαν από αυτό το Διεθνές Συνέδριο.
Μετά το πέρας κάθε συνεδρίας είχε προβλεφθεί χρόνος για συζήτηση στην οποία συμμετείχε και το ακροατήριο. Επίσης καθ’ όλη τη διάρκεια του συνεδρίου υπήρχε ταυτόχρονη διερμηνεία από τα ελληνικά στα αγγλικά και το αντίστροφο.
Οι σύνεδροι έλληνες και ξένοι ανανέωσαν τη συνάντηση τους για το 3ο Διεθνές Συνέδριο Ποντιακών Ερευνών το οποίο πιθανώς να διεξαχθεί στην Αγγλία αφού το πανεπιστήμιο του Birmingham εξεδήλωσε ενδιαφέρον για τη συνδιοργάνωσή του.